18/02/2024

Opgelegde energie armoede.

In 2021 zijn de prijzen van gas en elektriciteit fel gestegen met een hoogtepunt van de prijzen in september 2022. Media en politici verwijzen hiervoor naar de Russiche inval in Oekraïne, maar de stijging begon reeds 6 maanden eerder. De precieze reden is moeilijkte achterhalen, maar het zal waarschijnlijk een combinatie van verschillende factoren zijn geweest.

Als eerste is er de EU Green Deal en het 'Fit for 55' programma in juli 2021 voorgesteld. Dit programma schetst de tijdlijn om klimaatneutraal te worden in 2050. Fossiele brandstoffen en kernenergie worden als hinderpaal aangeduid in de Green Deal en de EU wil het gebruik hiervan verminderen, en later zelfs helemaal verbieden. Het is mogelijk dat de markten gereageerd hebben op de toekomstige vermindering van de beschikbare energie in de vormen van gas en nucleair.

Dan zijn er de 17 SDG's ( Sustainable Development Goals ) van de EU en de UN. Deze werden in 2021 aangescherpt met het doel in werking te treden om de doelstellingen van het plan 2030 van de EU te ondersteunen. Ook hier worden bepaalde energievormen uitgesloten want alles moet 'duurzaam' worden volgens SDG nr. 7.

Deze verminderde beschikbaarheid van gas zorgt ervoor dat de prijs ervan stijgt. Aan de gasprijs is eveneens de elektriciteitsprijs gekoppeld in de Europese elektriciteitsmarkt. Dit door het principe van 'pay as cleared' ( zie artikel ' De Europese elektriciteitsmarkt') voor de prijsbepaling van elektriciteit.

Nationaal worden plannen opgesteld om de verkoop van thermische auto's ( benzine en diesel ) op termijn te verbieden. Voor de EU vanaf 2035, in Vlaanderen reeds vanaf 2027. Ook de verkoop van hybride auto's worden vanaf 2027 verboden.

Verwarming met gas en stookolie wordt in de toekomst verboden. In nieuwbouw zijn stookolieketels reeds sinds 2022 verboden, gasketels volgen vanaf 2025. Het enige alternatief is dus een warmtepomp. Nadeel is dat deze veel elektriciteit verbruiken.

Dit alles maakt dat de burger minder mogelijkheden krijgt om zijn/haar energienood te lenigen. De staat legt regels op die het de burger in de praktijk moeilijker zoniet onmogelijk zullen maken om energie ter beschikking te hebben. Wat we echter niet mogen vergeten is dat alles, maar dan ook alles energie nodig heeft om gemaakt te worden of om te werken. Een gebrek aan energie is een gebrek aan comfort.

Ongeveer 250 jaar geleden begon de industriële revolutie, de overgang van handmatige naar machinale arbeid. Er werden machines ontwikkeld die bepaalde arbeid van mensen overnamen.  Eigenlijk is de benaming 'industriële' revolutie niet correct, het was in feite een 'energetische' revolutie. Energie kwam onder verschillende vormen algemeen beschikbaar voor de bevolking om het comfortniveau te verhogen. De energie werd steeds beter en efficiënter, en het comfortniveau steeg mee. Ook de economie groeide door de beschikbaarheid van ongelimiteerde energie. De landen met veel energie ter beschikking hadden een bloeiende economie, landen zonder energie gingen armoede tegemoet.  Eerst zat de Westerse wereld in de 1e groep, nu geraken we hoe langer hoe meer in de 2e groep.

Zo'n 30 jaar geleden is er een kentering begonnen in de Westerse wereld. Energie werd een verhandelbaar goed, een asset waarop geld kon verdiend worden.  Dit betekent dat de prijs steeds hoger moet om winst te maken. Energie wordt duurder en we mogen er steeds minder van gebruiken want dit is slecht voor het klimaat. Dat is toch wat men ons wil laten geloven.

Maar zo wordt de bevolking steeds armer en de industrie krijgt het moeilijker om te concurreren met landen buiten Europa.  Deze bedrijven moeten een keuze maken: Blijven en minder of geen winst meer maken, of verhuizen naar een regio waar energie goedkoop is. Het nadeel van de eerste keuze is dat werknemers ontslagen worden om kosten te drukken. In het 2e geval wordt iedereen werkloos. Het zijn echter de bedrijven die voor economische groei van een land zorgen. Geen industrie is geen geld voor de bevolking en ook niet voor de staat, algemene opgelegde verarming van de bevolking dus.

Het wordt tijd dat politici beseffen dat dit niet kan blijven duren. Dit land heeft reeds één van de hoogste belastingen ter wereld en de kans bestaat dat deze nog zullen verhogen indien de economische activiteit afneemt. Maar men kan de citroen maar zo ver uitpersen. Zoals de boeren onlangs, kan de gehele bevolking op een bepaald moment in opstand komen, wegens armoede en honger. Toestanden als tijdens de Frans Revolutie zijn niet langer onmogelijk.

Dus heren en dames politici, het is aan jullie om de nodige acties te nemen om een noodsituatie te voorkomen. De eerste prioriteit moet zijn het zorgen voor voldoende en goedkope energie voor bevolking en industrie. Ook het op orde brengen van de begroting en de staatsschuld moet een hoge prioriteit krijgen. Daarna pensioenen, sociale zekerheid en defensie.

Stop met onze kostbare centen te verkwanselen aan randactiviteiten, zoals het klimaat en racisme, niemand ligt hier wakker van.

28/11/2023

De waterstof illusie.

Waterstof wordt aangekondigd als de heilige graal van de energie transitie die op stapel staat.  Alles wat momenteel met fossiele brandstof gedaan wordt, zou in de toekomst met waterstof gebeuren, maar dan zonder de uitstoot van CO₂.  Want dit is het doel van de Green deal die de EU ten uitvoer wil brengen, nl. CO₂ neutraal worden. Er zou dus nog enkel groene stroom en waterstof zijn om onze maatschappij van energie te voorzien.

Maar kan waterstof dit wel allemaal verwezenlijken?  Volgens politici is dit geen enkel probleem, maar vele wetenschappers hebben hier toch hun twijfels over. 1 van deze wetenschappers is Prof. Samuel Furfari, die met zijn boek 'The Hydrogen Illusion' uitlegt waar precies het probleem zit met waterstof.  Prof. Furfari was 36 jaar hoge functionaris bij de EU commissie op het gebied van Energie. Hij heeft vele jaren onderzoek gedaan naar en met waterstof om tot de conclusie te komen dat het op verschillende gebieden op grote schaal onwerkbaar en onrendabel is.

Waterstof is een kleurloos, reukloos en smaakloos gas dat brandt met een bijna onzichtbare vlam. Het kan spontaan ontploffen op hogere temperatuur bij zuurstofconcentraties tussen de 4-74%. De ontploffing van de spaceshuttle Challenger werd veroorzaakt door de ontbranding van waterstof.

Waterstof is het kleinste atoom op aarde (atoomnummer 1 ) en komt enkel voor als verbinding in een molecule. De eenvoudigste vorm van waterstof is H₂ en komt in deze vorm niet voor in de natuur.  Alle waterstof moet dus geproduceerd worden. Dit gebeurt meestal door stoomreformatie van methaan of door elektrolyse van water. Het grootste deel van de waterstof wordt momenteel gemaakt door stoomreformatie (95%) want dit is de makkelijkste en de goedkoopste manier.  Door de EU Green Deal zal stoomreformatie uitgesloten worden en zal alle waterstof dus door elektrolyse moeten gemaakt worden. Dit liefst enkel met groene stroom.

Er bestaan verschillende soorten waterstof naargelang de origine en methode om deze te produceren.

• Grijze waterstof : wordt gemaakt door stoomreformatie van methaan of aardgas.

• Blauwe waterstof : wordt eveneens gemaakt van methaan of aardgas maar de vrijgekomen CO₂ wordt opgevangen en opgeslagen.

• Groene waterstof : wordt gemaakt door de elektrolyse van water, de energie is groene stroom.

• Roze en paarse waterstof : Beide worden gemaakt met kernenergie, maar de ene gebruikt de elektriciteit en de andere de restwarmte.

Het grootste deel van de geproduceerde waterstof wordt gebruikt door de industrie. Vooral de chemiesector gebruikt massaal waterstof. Men onderzoekt momenteel de mogelijkheden om met waterstof de CO₂-uitstoot van de staalindustrie te verminderen. Maar ook het zwaar transport ( trucks, schepen en vliegtuigen ) wil men met waterstof aandrijven. Dit zal de vraag naar waterstof gigantisch doen toenemen waardoor ook de prijs fel zal stijgen. Vraag is of men zoveel waterstof zal kunnen produceren om aan deze vraag te voldoen?

Het aandrijven van voertuigen zou gebeuren met een brandstofcel die gevoed wordt met waterstof die elektriciteit produceert om een elektromotor aan te drijven. Het rendement van zo'n cyclus is echter bedroevend laag. Als men met elektrolyse waterstof produceert; deze transporteert naar een tankstation, gebruikt in een brandstofcel om de elektromotor aan te drijven, is het rendement aan de elektromotor nog slechts 28%.  Indien men gewoon een batterij zou opladen die de elektromotor aandrijft, dan is het rendement 69%, dus veel efficiënter dan de omzetting naar waterstof. Daarbij zal de waterstof op een druk van 350 bar in de auto opgeslagen moeten worden om het volume te beperken.

De grote vraag is waar de elektriciteit vandaan zal komen om deze waterstof te produceren. Om 1 kg waterstof te maken is in een ideale situatie 39 kWh nodig, de huidige processen vergen echter 48 kWh.

Als alle auto's, vliegtuigen en schepen op waterstof moeten werken, dan heb je een aantal grote kerncentrales nodig, gewoon om de energie (elektriciteit of warmte) te produceren die nodig is om waterstof te maken. Met groene stroom van wind en zon kan men geen waterstof maken, deze zijn veel te onvoorspelbaar om een elektrolyse proces aan de gang te houden. Want zo'n proces heeft een lange tijd nodig om op temperatuur te komen en om efficiënt te zijn, en moet de elektrolyse ook gedurende een lange tijd lopen. Met die paar uur zon en wind per dag zal er niet veel waterstof gemaakt worden.

En dan hebben we het nog niet over de kostprijs om waterstof te produceren. Door enkel elektrolyse te gebruiken wordt de duurste vorm van waterstof gebruikt. Men zal dan bijkomend eerst zeewater moeten ontzilten en filteren want voor elektrolyse kan men enkel pure H₂O gebruiken. Ofwel grondwater gebruiken wat dan weer andere problemen zal veroorzaken.

Het groene sprookje waar waterstof het wondermiddel is voor de energietransitie zal wegens de kostprijs op grote schaal nooit verwezenlijkt worden.

01/10/2023

17/09/2023

Elia adequacy report 2024-2034

Eind juni heeft Elia een nieuw adequacy en flexibility report 2024-2034 gepubliceerd. In dit rapport geeft Elia de toestand van ons elektriciteitsverbruik weer, met ook een prognose voor de volgende 10 jaar. Het rapport zelf is een drukwerk van ongeveer 240 blz. vol grafieken, tabellen en jargon.  Totaal onverstaanbaar voor iedereen behalve voor specialisten op gebied van energienetten en geopolitiek.

Gelukkig heeft Elia ook een verkorte persmedeling, deze bedraagt slechts 9 bladzijden en is ook voor een leek leesbaar. Maar is wat in de persmededeling staat ook waarheid? Volgens experts is dit niet het geval.

In de inleiding van het document zegt CEO Chris Peeters: 'Binnen de komende twee tot drie decennia zal de Belgische economie veranderen van één die draait op fossiele brandstoffen naar een duurzame economie die de inzet van hernieuwbare energiebronnen optimaliseert en efficiënter maakt.'

Hij verkondigt dat hernieuwbare elektriciteit in de toekomst fossiele brandstoffen zullen vervangen, dit is misschien waar voor onze elektriciteits-productie, maar fossiele brandstoffen zullen nog steeds in een groot deel van de energievoorziening in andere sectoren voorzien.

De persmededeling zelf bevat 4 kernboodschappen uit het rapport.

1) De samenleving elektrificeert eerder en sneller dan verwacht. De oorlog in Oekraïne en de hoge gasprijzen hebben geleid tot nieuwe doelstellingen en actieplannen die ons energiesysteem onafhankelijker, weerbaarder en duurzamer moeten maken. Dit zorgt voor bijkomende capaciteitsnoden die via het CRM opgevangen kunnen worden.

Deze eerste kernboodschap bevat reeds verschillende onwaarheden : De elektrificatie van onze samenleving gebeurt NIET sneller dan verwacht, maar trager. Dit omdat omdat momenteel verschillende producenten met leverproblemen te kampen hebben en dus later leveren dan voorzien, denken we maar aan zonnepanelen en batterijen voor EV's. Ook komt er van de bevolking steeds meer weerstand tegen deze 'groene' transitie.  Dat actieplannen onze elektriciteit onafhankelijker,weerbaarder en duurzamer zouden maken is ook niet waar.

Door het sluiten van onze Belgische kerncentrales en deze te vervangen door buitenlands gas, is onze stroom zeker niet onafhankelijker geworden en ook niet duurzamer. Ook voor de windturbines en zonnepanelen zelf zijn we volledig afhankelijk van China. Wat wel klopt is dat we door het sluiten van onze kerncentrales capaciteitsnoden zullen hebben die men door het CRM systeem probeert op te vangen. Dit CRM systeem is niet anders dan massale subsidies voor vervuilende gascentrales op kosten van de stroomgebruiker.

2) Door flexibele consumptie kunnen verbruikspieken worden afgevlakt en de schommelingen van hernieuwbare energiebronnen beter worden beheerd.  Dit draagt bij aan de bevoorradingszekerheid. Het is een belangrijke hefboom om de capaciteitsnoden te temperen die ontstaan door de stijgende vraag naar elektriciteit.

In dit 2e punt opnieuw greenwashing om de bevolking te bedotten. Dat door flexibele consumptie de onvoorspelbaarheid van zon en wind zou kunnen beheerd worden is niet waar. Dat hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind voor bevoorradingszekerheid zouden zorgen is absurd. De laatste zin is al helemaal onzin. Alsof het gebrek aan stroom uit zon en wind onze capaciteitsnoden zouden kunnen oplossen.  Het enige wat dit zal teweeg brengen is dat men de bevolking zal verplichten minder of zelfs niets meer te verbruiken tijdens bepaalde periodes.

Vroeger werd de productie aangepast aan de vraag naar elektriciteit, men produceerde altijd meer elektriciteit dan er gevraagd werd met stuurbare bronnen. Volgens Elia zal in de toekomst de vraag moeten aangepast worden aan de productie. Dus als er weinig zon en wind is, zal men de bevolking verplichten minder stroom te verbruiken. Het dit jaar ingevoerde capaciteitstarief is hier reeds een eerste toepassing van.  Ook zal men de stroom in periodes van tekorten duur maken om het verbruik te ontmoedigen.  Dit lijkt erop dat we terugkeren naar de middeleeuwen door onze elektriciteit afhankelijk te maken van de weersomstandigheden.

3) Elektrificatie leidt tot minder primair energieverbruik, maar heeft geen invloed ophet consumentencomfort. De aanzienlijke efficiëntie- verbetering zorgt voor een grote daling van de CO2-uitstoot.  Dit effect zal vergroten naarmate het aandeel hernieuwbare energiebronnen in de energiemix toeneemt. Elektrificatie is dus goed voor het klimaat en biedt tegelijk oplossingen voor de economische en geopolitieke uitdagingen van het land.

Hoe zou de elektrificatie van verwarming, transport en energie voor een vermindering van primaire energie zorgen? Voor de opwekking van elektriciteit is primaire energie nodig, dat deze zou dalen door meer elektriciteit te produceren is opnieuw belachelijk. Dat hierdoor ook ons comfort- niveau behouden zou blijven is eveneens onzin.  Efficiëntieverbetering is op korte termijn niet te verwachten, de efficiëntie van windturbines en zonnepanelen zal niet spectaculair meer stijgen en men probeert reeds meer dan een halve eeuw het rendement van motoren en processen te verbeteren, zonder resultaat.

Dus de daling van de CO2-uitstoot is ook niet voor meteen. En zeker niet nu men de kerncentrales vervangt door gascentrales. Zou Elia deze onzin geloven of is dit enkel om de burger een goed gevoel te geven?

Nog een utopie : 'de industrie krijgt toegang tot betaalbare elektriciteit waardoor ze verankerd blijven in Europa en er geen banen verdwijnen.'

Als bedrijven door het sluiten van onze stuurbare capaciteit niet meer zullen kunnen beschikken over goedkope langetermijn contracten voor elektriciteit zullen deze snel de beslissing nemen om onze contreien in te ruilen voor andere landen waar wel nog betaalbare en betrouwbare stroom te krijgen is.

4) Elke vertraging in het ontsluiten van flexibiliteit of het realiseren van netinfrastructuur leidt tot bijkomende capaciteitsnoden. Om de Belgische bevoorradingszekerheid zo (kosten-)efficiënt mogelijk te maken, zijn versnelde investeringen in digitalisering even belangrijk als het tijdig bouwen van netinfrastructuur.

Dit punt is aan de ene zijde een dreiging, en aan de andere zijde publiciteit voor haar eigen core-business : het in/uitvoeren van stroom en de uitbouw van hoogspanningslijnen. Als we de grafiek bij dit punt bekijken, zullen we tegen 2034-35 een tekort van 6,9 GW aan stroom hebben. Dan rijst de vraag waarom men nu 4 GW aan kerncentrales wil sluiten en 6 GW tegen 2035.

Bij dit laatste punt staat het duidelijk : 'Geen transitie zonder transmissie' : Elia pleit hier dus voor de uitbouw van haar core-business.

Nergens in het rapport legt men uit hoe die grote CO2-uitstootvermindering zal gerealiseerd worden wat uiteindelijk toch de reden was om deze grote transitie te starten. Het is duidelijk dat de CO2-uitstoot Elia helemaal niet interesseert, het enige wat telt is de ontwikkeling van het net en de invoer van stroom.

Het gehele transitieverhaal heeft slechts 1 bedoeling: De omzet van Elia vergroten in de komende jaren, en plezier doen aan een groene minister door te pleiten voor de sluiting van de kerncentrales.

De grootste verliezer van dit hele verhaal is opnieuw de burger. Onze elektriciteit zal duur, onstabiel en niet altijd meer beschikbaar zijn. Volgens een website die de elektriciteitsprijzen over de hele wereld registreert, heeft België de 3e duurste elektriciteit in de hele wereld.

Proficiat politici, jullie zijn goed op weg om van ons land een derdewereldland te maken op het gebied van energie.

14/05/2023

Bouwwerf Noordzee.

Op 24 april werd in Oostende de North Sea Summit gehouden. Dit was de 2e editie na de top in het Deense Esbjerg vorig jaar. Daar werd toen afgesproken om tegen 2050 op de Noordzee windturbines met een totaal vermogen van 150 GW te bouwen.

Op de top in Oostende werd de doelstelling verdubbeld naar 300 GW of 30.000 windturbines van 10MW.  Dit omdat op deze editie meer landen deelnamen : België, Nederland, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Luxemburg, Noorwegen en het VK. Het feit dat niet al deze landen aan de Noordzee gelegen zijn, mag de pret niet drukken. Er worden ten slotte ettelijke miljarden subsidiegeld uitgedeeld, en elk land wil een deel van de koek.

België heeft op dit moment windturbines op de Noordzee met een totaal vermogen van 2,3 GW. Op deze top heeft België toegezegd tegen 2030 6 GW en tegen 2040 8 GW aan windturbines te bouwen.

Bij een vermogen van 10 MW betekent dit dus 370 extra windturbines tegen 2030 of ongeveer 50 windturbines per jaar. Als je nu denkt dat dit gewoon onhaalbaar is, dan heb je waarschijnlijk gelijk.

Bijkomend aan deze windturbines, moet ook een energie-eiland met bijhorende onderzeese hoogspanningskabels gebouwd worden om de stroom aan land te brengen. De kostprijs voor dit eiland zou 2 miljard bedragen. Niettegenstaande bedrijven als Elia, Deme en De Nul voor de bouw van de installaties zullen instaan is nog maar de vraag of de grondstoffen hiervoor wel snel genoeg beschikbaar zullen zijn.

Een andere vraag is waar het geld voor dit project zal gehaald worden. De kostprijs voor een windurbine op zee bedroeg in 2021 ongeveer 35 miljoen euro. 370 stuks zouden dan 13 miljard euro kosten, de inflatie sinds 2021 niet meegerekend. De financiering is totaal nog niet duidelijk, maar waarschijnlijk zal hiervoor een bijdrage op de stroomfactuur verschijnen. De totale kost voor dit hele project bedraagt dus 15 miljard euro. De groenestroomcertificaten zullen voor de uitbaters van deze windturbines over 15 jaar ongeveer 22 miljard euro opbrengen, te betalen door de verbruiker. Misschien eens uitleg vragen aan Groen die verkondigde dat de groene transitie de stroomfactuur niet nadelig zou beïnvloeden. Men zei zelfs dat dit de elektriciteitsprijs zou laten dalen, want windenergie is de goedkoopste stroom.  Hetzelfde geldt voor de onderzeee stroomkabel van Denemarken naar ons land om de groene stroom van Deense windturbines bij ons te krijgen. De kost hiervoor zou 1,4 miljard bedragen. Volgens de CREG zou dit project niet rendabel zijn, waardoor dit eveneens op de stroomfactuur zal belanden.

Wat echter niet ter sprake kwam op deze top is dat deze windturbines slechts 40% van de tijd stroom zullen leveren, dit is het rendement van een windturbine op zee. Voor de resterende 60% zullen we dus afhankelijk zijn van gascentrales of stroom moeten kopen uit het buitenland wat ook een aanzienlijke meerkost met zich mee zal brenegen.

Natuurlijk mag ook de Belgische droom om massaal waterstof te produceren niet ontbreken. Hier zal een beroep gedaan worden op het bedrijf John Cockerill om electrolysers te bouwen om met de groene stroom waterstof uit water te produceren.  België wil immers het hart van de europese waterstof industrie worden en zo een groot deel van Europa van waterstof voorzien. Diegene die opmerkt dat er nog totaal geen netwerk voor het transport van waterstof aangelegd is, heeft opnieuw gelijk.

Als laatste kwam dan kernenergie ter sprake met de verlenging van Doel 4 en Tihange 3 voor 10 jaar. Er zou een vehikel gecreëerd worden om de 2 reactoren uit te baten, waarvan België 50% eigenaar zou worden naast Engie. Dat de deal met Engie hiervoor nog totaal niet rond is, mag geen belet zijn om nu reeds deze aankondiging te maken. Kwestie van de tegenpartij (Engie) nog wat meer munitie te geven om de overheid tijdens de onderhandelingen voor blok te zetten, of hoe je de onderhandelingspositie nog meer verzwakt om je als premier met dergelijke aankondiging in de kijker te werken met het oog op een internationale positie. Van Engie kwam ondertussen het tegenbericht dat de deal voor de verlenging tegen 30 juni rond moet zijn, anders zullen de 2 reactoren tegen 2027 niet meer in dienst kunnen komen.

Of hoe je als politicus op kosten van de belastingbetaler megalomane projecten kan opdringen die in de praktijk voor de burger geen enkele meerwaarde betekenen. Met deze som geld kon men in dezelfde tijd 4 grote kerncentrales gebouwd hebben die ons voor de volgende 60 jaar voltijds  goedkope en stabiele elektriciteit hadden kunnen leveren.

25/03/2023

België niet uitgenodigd.

Frankrijk heeft samen met 10 andere EU-landen een 'Nucleaire alliantie' opgezet. België werd echter niet uitgenodigd om deel te nemen. Niet verwonderlijk, onze federale minister van Energie is de meest dogmatisch anti-nucleaire minister die ooit deze post bekleedde. De deelnemende landen zijn Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Hongarije, Finland, Nederland, Roemenië,Slowakije, Slovenië, Polen en Frankrijk. Al deze landen hebben aangegeven in de nabije toekomst kernreactoren te willen bouwen of bestaande reactoren te willen behouden.

Omdat België nog steeds vasthoudt aan de volledige kernuitstap, zelfs in tijden van grote energieonzekerheid, zijn we in het kamp van de tegenstanders van kernenergie belandt. Niettegenstaande een meerderheid van de bevolking kernenergie als een mogelijk voordeel beschouwt, zet de regering halstarrig door om al onze kernreactoren te sluiten. Na een mondelinge toezegging, 1 jaar geleden, om de 2 jongste kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 met 10 jaar te verlengen, is hier nog geen enkele stap ondernomen om dit mogelijk te maken.

Nochthans is België steeds een bevoorrechte partner geweest om nucleaire technologie te verwerven, en ook staat ons land sinds decennia aan de absolute top van kennis in nucleaire technologie.  Door het leveren van uranium aan de Amerikanen tijdens de tweede wereldoorlog, kregen we van de USA als één van de eersten de toestemming en de technologie om kernreactoren te bouwen voor onderzoek. Vanaf 1956 werden 4 reactoren gebouwd : BR1, BR2, BR3 en VENUS.

Vanaf 1969 werd begonnen met de bouw van de eerste kernreactor voor de productie van elektriciteit, Doel 1.  Er werden in totaal 7 reactoren gebouwd ( 4 in Doel en 3 in Tihange ) die tot recent meer dan 50% van onze elektriciteitsproductie hebben verzorgd. In de jaren '80 werd begonnen met de bouw van Doel 5, een reactor met een vermogen van 1400 MWe. De bouw werd echter stopgezet in 1988, na protest van Vlaamse meerderheidspartijen, Tsjernobil en de lage gas-en olieprijzen.

Ons land is ook de grootste leverancier van radioactieve isotopen voor de medische wereld. Deze isotopen worden vooral gebruikt voor de bestraling bij kankerpatienten en in apparaten voor de visualisatie van organen zonder dat hiervoor een operatie nodig is. De belangrijkste isotopen zijn Molybdeen-99 dat vervalt in Technetium-99, en Jodium-131 dat gebruikt wordt bij de bestrijduing van schildklierkanker.

Onze universiteiten en onderzoekscentra behoren ook tot de wereldtop wat betreft opleiding en onderzoek in nucleaire technologie. Vooral het SCK-CEN staat op de voorgrond van het onderzoek naar nieuwe technologie, en de ontwikkeling van een reactor (MYRRHA) om de langlevende elementen in gebruikte nucleaire brandstof om te zetten in elementen met een veel kortere radioactieve levensduur. Daarnaast heeft het SCK-CEN net een nieuwe mijlpaal bereikt door in het onderzoek naar medische elementen dit nu te kunnen met laagverrijkt uranium, waar dit voorheen met hoogverrijkt uranium gebeurde.  Hoogverrijkt uranium heeft als groot nadeel dat het kan gebruikt worden om kernbommen te maken.  Met het sluiten van de kerncentrales is het waarschijnlijk dat de kennis die gedurende jaren opgebouwd werd langzaam zal verdwijnen.  Studenten zullen minder geneigd zijn studies in nucleaire fysica aan te vatten als de kans op werk in deze sector in België grotendeels zal verdwijnen.

België zakt op internationaal niveau steeds verder weg van de top naar de sub-top op gebied van nucleaire kennis. Dit gebeurt enkel door de halsstarrige houding van de regering om vast te houden aan een volledige kernuitstap en overal waar mogelijk een anti-nucleair discours uit te dragen.  Zo ook op de '2022 World Energy Outlook' door het IEA waar Tinne Van der Straten opnieuw een anti-nucleair statement maakte, terwijl het IEA hamerde op het belang van kernenergie om onze energiezekerheid te helpen garanderen.

15/02/2023

De Europese elektriciteitsmarkt.

Tijdens de jaren '90 is in Europa een elektriciteitsmarkt opgezet waaraan vandaag de meeste EU-landen  deelnemen. Deze elektriciteitsmarkt werd opgericht om het mogelijk te maken elektriciteit uit te wisselen tussen landen.  Men dacht dat dit de prijs van elektriciteit voor de consument zou laten zakken,wat niet gebeurd is.

In 25 jaar heeft de EU-Commissie de elektricteitsmarkt omgevormd in een systeem die volledig politiek gestuurd wordt.  Door middel van Directives bepaalt de Commissie de regels en de werking van de elektriciteitsmarkt.  Er zijn nu 4 Directives uitgevaardigd die de controle van de markt steeds meer reguleren en verder af brengen van een vrije markt.

De Europese 'Green Deal', 'Fit for 55' en 'RePowerEU' hebben rechtstreeks gevolgen voor de elektriciteitsmarkt. Deze 3 programma's delen massaal subsidies uit aan producenten van hernieuwbare energie en biogas, zodat er van eerlijke concurrentie geen sprake meer is.  Het aanmoedigen van hernieuwbare energie en het ontmoedigen van kernenergie, gas en steenkool heeft eveneens invloed op de prijs van onze elektriciteit.

Ook wordt door het systeem van 'Pay as Cleared' de prijs van alle elektriciteit gekoppeld aan de prijs van aardgas.  Bij 'Pay as Cleared' krijgen alle producenten die capaciteit leveren de prijs van de duurste, deze duurste is bijna altijd gas.  Zo krijgen de producenten die een lage prijs vragen op de markt, waaronder nucleair en hernieuwbaar, toch de hoge gasprijs uitbetaald. Door de prijsstijging van gas sinds begin 2022 is onze elektriciteit hierdoor nog veel duurder geworden.  In ons land noemt men dat de overwinsten, die door kernenergie verdiend worden, maar de overwinsten van hernieuwbare energie zijn nog veel groter door de subsidies en de afwezigheid van brandstofkosten. In de media wordt dit echter niet vermeld en hiertegen worden geen maatregelen genomen.

Ook zijn er leveranciers van elektriciteit die geen eigen productiecapaciteit hebben. Deze groene leveranciers kopen hun elektriciteit rechtstreeks en goedkoop in bij een producent via een langetermijncontract. De bedoeling is om deze elektriciteit ook goedkoop te leveren aan de eindklanten, maar deze goedkope elektriciteit wordt nu te koop aangeboden op de markt om zo de hoge marktprijs te krijgen met een gigantische winstmarge. Voor de klanten wordt dan dure elektriciteit gekocht op de SPOT-markt die nu in variabele contracten aan de klanten wordt geleverd .

Om van de Europese elektriciteitsmarkt opnieuw een vrije en eerlijke handelsmarkt te maken moeten een paar dingen aangepast worden.

1. De voordelen en subsidies die bepaalde vormen van elektriciteitopwekking genieten moeten onmiddellijk gestopt worden.

2. Alle netprioriteiten moeten afgeschaft worden.

3. Het systeem 'Pay as Cleared' moet vervangen worden door een 'Pay as Bid' systeem. Zo is de prijs van elektriciteit niet meer afhankelijk van de gasprijs.

4. Er moet een 'Level Playing Field' gecreëerd worden. De merit order moet gebaseerd worden op de systeemkost, en niet langer op de productiekost alleen.  De systeemkost omvat alle kosten, van de bouw van de installatie, de brandstofkost, de CO₂-kost, de backup-kost(indien nodig), de netwerkkosten en de kost voor ontmanteling en de recyclage van de installatie.

5. Een speler mag pas op de markt komen als hij elektriciteit kan produceren die regelbaar is en beschikbaar gedurende 80% van de tijd. Indien dit niet het geval is moet deze speler een manier zoeken om regelbaar te zijn en om gedurende 80% beschikbaar te zijn. Dit kan door opslag, backup door een andere productievorm, of andere maatregelen om te voldoen aan bovenstaande voorwaarden. Is dit niet mogelijk, dan wordt de speler beboet of uitgesloten wegens het in gevaar brengen van de stabiliteit van het netwerk.

Indien deze aanpassingen zouden gebeuren aan de  eengemaakte elektriciteitsmarkt zou dit grote gevolgen kunnen hebben. Maar de prijszetting zou veel eerlijker verlopen en de eindgebruiker zou de prijs van zijn elektriciteit zien zakken.  De EU-commissie heeft bij monde van haar voorzitster toegegeven dat er inderdaad een probleem is met de prijszetting van de elektriciteit.

Maar het ligt niet in de aard van de politiek om toe te geven dat zij een fout gemaakt heeft, en zo blijft een scheve situatie voortbestaan.  De enige oplossing van de EU-Commissie bestaat erin nog meer subsidies en voordelen aan hernieuwbare energie uit te delen.

01/02/2023

Tihange 2

Gisteravond was het zover, om 22.45u werd de kernreactor Tihange 2 van het elektriciteitsnet losgekoppeld. Door de wet die de kernuitstap regelt moest dit gebeuren vóór 1 februari 2023. Er verdwijnt dus opnieuw 1008 MWe capaciteit om elektriciteit te produceren. Hetzelfde gebeurde reeds vorig jaar met Doel 3 waar een capaciteit van 1006 MWe afgekoppeld werd van het net.

Er was ook een manifestatie door enkele Belgische en internationale organisaties ( NL, DE, PL, DK, FR ) die tegen de sluiting protesteerden. 

Na slechts 40 jaar worden deze reactoren die volledig veilig verklaard werden door het FANC en die gedurende meer dan 95% van de tijd elektriciteit geproduceerd hebben, definitief stilgelegd en ontmanteld. In Nederland wordt een zelfde type reactor (PWR) probleemloos verlengd tot 60 jaar. In de USA wordt de levensduur van deze reactoren zelfs verlengd tot 80 jaar.

In Nederland is men overtuigd dat kernenergie vele voordelen met zich meebrengt : betrouwbare, goedkope, nagenoeg CO2 vrije elektriciteit. Daarom heeft de regering beslist dat er in Borssele 2 nieuwe kernreactoren zullen gebouwd worden. Voor de duidelijkheid, Borssele ligt op slechts 20 km van de Belgische grens. Aan de Franse zijde in het plaatsje Chooz op nauwelijks enkele km van de Belgische grens staan 2 reactoren met elk een vermogen van 1500 MWe.

Wat gebeurt er met de reactor na het afschakelen van het net?  Op korte termijn worden alle 157 splijtstofelementen uit de reactor verwijderd en naar een koeldok overgebracht. Daarna worden de 'thimbles', dit zijn de hoezen die de fluxmeetprobes bevatten, verwijderd en verknipt.  Na het verwijderen van de thimbles is de reactor reeds onbruikbaar.

Daarna begint het proces van de chemische reiniging van het reactorvat en het primaire circuit. Deze chemische reiniging vreet een paar mm van de bovenste laag van het reactorvat en de buizen weg, dit om de radioactiviteit die zich tijdens de werking opgebouwd heeft, te verwijderen. Na deze chemische reiniging is het reactorvat onherroepelijk beschadigd en kan nooit meer gebruikt worden voor de productie van elektriciteit.  Dit is het definitieve einde van de reactor.  De voorbereiding en de uitvoering van de reiniging duren zo'n 4 à 6 maanden.  Momenteel is in Doel 3 de chemische reiniging in voorbereiding, deze wordt effectief uitgevoerd in april 2023.

Om enige hoop te behouden dat de reactor ooit nog in dienst gesteld wordt mag deze chemische reiniging niet uitgevoerd worden. Op de website van Engie wordt een overzicht gegeven van de opeenvolgende stappen.

Ook wordt voor Doel 3 en Tihange 2 door Groen/Ecolo reeds jaren het fabeltje verspreidt van de 'scheurtjescentrales'. Deze verhaallijn is volledig fake-news op conto van deze 2 partijen die spijtig genoeg door de meeste andere partijen en de media gevolgd wordt.  In de reactorvaten zitten geen scheurtjes, maar wel miniscule waterstofbellen die tijdens het gieten van het reactorvat ontstaan zijn. Na zeer intense testen werd door de bevoegde instanties beslist dat deze bellen geen gevaar inhielden en volledig normaal waren zodat beide reactoren opnieuw in dienst konden gesteld worden.

De vraag is waarom deze reactoren reeds na 40 jaar gesloten worden als deze in onze buurlanden verlengd worden tot 60 jaar. De reden is de wet op de kernuitstap uit 2003 die bedongen werd door Groen/Ecolo als pasmunt om in de regering Verhofstadt te stappen. Technisch gezien is er geen enkele reden om de reactoren nu reeds stop te zetten en te ontmantelen. Maar Groen en Ecolo hebben van de sluiting van onze kernreactoren hun levensdoel gemaakt en houden halsstarrig vast aan dit dogma.

Dit betekent natuurlijk dat nu reeds 2 GWe verdwenen is, en dat over 3 jaar de resterende 4 GWe ook zal verdwijnen.  Deze 7 reactoren produceerden meer dan 50% van onze elektriciteit. Geen enkel land heeft ooit op zo'n korte tijd, zo'n groot deel van zijn productiecapaciteit opgedoekt.

Experts op het gebied van energie, en zelfs Elia voorspellen nu reeds blackouts als alle reactoren gesloten worden. Enerzijds omdat de vervangcapaciteit nog niet klaar zal zijn, en anderzijds omdat onze buurlanden niet in staat zullen zijn om het tekort aan stroom te leveren. Ook de verbindingen van het hoogspanningsnet met de buurlanden zijn volledig ontoereikend om zo'n grote hoeveelheid elektriciteit te transporteren.

Een ander gevolg van te weinig capaciteit is dat de prijs van elektriciteit nog verder de hoogte in zal gaan, want het zullen hoofdzakelijk gascentrales zijn die dan de elektriciteit zullen produceren.  Aangezien de EU wil dat we ook afstappen van het gebruik van aardgas, blijft er niet veel meer over.  Enkel stroom uit zon en wind, maar niemand die gelooft dat deze eigenhandig alle stroom het hele jaar door zullen kunnen leveren.

Met andere woorden, met 1 wet uit 2003 is de politiek in dit land erin geslaagd om ons over enkele jaren terug te katapulteren naar de tijd vóór de industriële revolutie.

25/01/2023

De Groene droom.

Groene politici en belangengroepen verkondigen luidkeels het doel van 100% hernieuwbare energie voor de toekomst.  Dit zal er nooit komen want deze personen kennen het verschil niet tussen elektriciteit en energie.  Elektriciteit maakt slechts 20% uit van ons totale energieverbruik. En die andere 80% zal in de dichte of verre toekomst nooit bestaan uit enkel hernieuwbare energie.

Maar zelfs al praten we enkel over elektriciteit, ook daar is 100% groene stroom een utopie. Met groene stroom wordt bedoeld elektriciteit afkomstig van windturbines en zonnepanelen. Biomassa rekenen we hier niet bij, want deze is zeker niet groen.

Groene stroom is niet ecologisch, rendabel, regelbaar of betrouwbaar.

De productie van windturbines en zonnepanelen gaat gepaard met de ontginning en de purificatie van 'zeldzame' metalen. 80% van deze zeldzame metalen worden geproduceerd in China. Bij de purificatie worden grote hoeveelheden toxische stoffen gebruikt die nadien gewoon in het milieu geloosd worden.  Zo zijn er in China reusachtige toxische meren met deze stofffen.  Eens de windturbines en zonnepanelen geproduceerd zijn worden ze in het Westen aangeprezen als milieu- en klimaatvriendelijk. Tijdens het gebruik stoten ze geen vervuiling uit, maar bij de recyclage zorgen ze opnieuw voor een milieuprobleem, want ze zijn zeer moeilijk en duur om te recycleren. In de regel worden afgedankte zonnepanelen gewoon naar het buitenland verscheept.

Groene stroom is ook niet rendabel, want men verkwist miljarden aan subsidies om deze turbines en panelen geplaatst te krijgen.  Indien men alle subsidies zou afschaffen wordt er nauwelijks nog een windturbine gebouwd.  Personen die deze groene stroom promoten zijn meestal lid van een partij of zetelen in een raad van bestuur van een intercommunale die directe belangen hebben bij deze subsidies.  Grote firma's pakken graag uit met het feit dat ze voor 100% op hernieuwbare stroom draaien, die ze zogezegd zelf opwekken.  Wat deze firma's doen is groenestroomcertificaten kopen om het gedeelte elektriciteit uit fossiele bronnen te camoufleren.

Ook wordt meestal voorrang gegeven aan groene stroom op het net.  Zo kan deze groene stroom maximaal profiteren op momenten dat er stroom geproduceerd wordt.

Maar al deze subsidies moeten ook door iemand betaald worden, en die iemand is de elektriciteitsverbruiker, die in zijn stroomfactuur verplicht wordt om met een groenestroombijdrage deze subsidiekosten te betalen, ook als hij geen zonnepanelen heeft, of geen groene stroom gebruikt.

De stroom uit zon en wind is niet betrouwbaar. Deze bronnen zijn volledig afhankelijk van de weersomstandigheden. Deze week heerst er opnieuw een dunkelflaute, er is dus zeer weinig wind en zon. Hiernaast zie je de hoeveelheid hernieuwbare elektriciteit die geproduceerd wordt tijdens een dunkelflaute, bijna niets. Om deze reden moeten de gascentrales de productie overnemen, met een hoge elektriciteitsprijs en luchtvervuiling tot gevolg. Zo'n dunkelflaute komt meerdere keren per jaar voor, meestal in de winter wanneer de elektriciteitsvraag het hoogst is.

Als er op dat moment geen hulp komt van gas- of kerncentrales, dan gaat het licht uit, puur en simpel.

Het omgekeerde geval komt ook voor, zon en wind produceren dan volop stroom, terwijl de vraag zeer laag is. Deze overschotten moeten dan aan negatieve prijzen op de markt verkocht worden, want er moet altijd een evenwicht zijn tussen vraag en aanbod, anders wordt het net onstabiel. De opslag van elektriciteit in batterijen is zeer duur en ook niet rendabel.

Groene stroom is ook niet regelbaar. Windturbines kunnen wel bijgeregeld worden door de wieken te kantelen, maar er kan nooit meer geproduceerd worden dan de wind toelaat . Zonnepanelen kunnen totaal niet geregeld worden. Als de zon schijnt, dan produceren ze elektriciteit, maar deze kan niet bijgeregeld worden aan de vraag.  Dus als er veel of weinig vraag is naar stroom, men is afhankelijk van de weersomstandigheden. Het rendement is ook niet geweldig. Zonnepanelen produceren aan volle capaciteit gedurende 10% van de tijd.  Voor windurbines is dit ongeveer 25%.

Een toestel met zo'n slecht rendement zou nooit een plaats op de markt kunnen veroveren als er niet massaal subsidies werden gegeven.

Er wordt gezegd dat wind en zon de energie van de toekomst zijn, maar het is eerder de energie van het verleden, in de middeleeuwen werden deze reeds gebruikt om arbeid te verrichten.  Met 100% groene stroom keren we ook terug naar de omstandigheden van de middeleeuwen, volledig afhankelijk van de weerselementen.  Pas sinds de industriële revolutie zijn we afgestapt van weerafhankelijke energie, en dat heeft ons welvaart gebracht.

Er zijn dus niet veel voordelen aan die stroom uit wind en zon. Maar deze worden aan de bevolking opgedrongen omdat er door bedrijven en politici grof geld verdiend wordt op de rug van de elektriciteitsgebruiker.

Indien politici echt iets willen doen voor de bevolking zouden ze al deze energiesubsidies afschaffen en zorgen voor betrouwbare, milieuvriendelijke en goedkope energie.

14/01/2023

De digitale teller.

Fluvius is momenteel bezig om alle analoge elektriciteitsmeters door een digitale versie te vervangen. Ze doet dit nadat het Europees Parlement een richtlijn uitgevaardigd heeft die dit opdraagt aan de lidstaten.  Een richtlijn kan niet geweigerd worden door de lidstaten en verplicht deze dus om richtlijn 2019/944 om te zetten in nationale wetgeving.

Waarom wil het EP deze digitale meters bij de burgers laten installeren? Volgens de richtlijn moet de burger de mogelijkheid krijgen om elektriciteit te verbruiken volgens dynamische energieprijzen.  Dus om zelf te bepalen wanneer het het goedkoopst is om elektriciteit te verbruiken.

Op de Fluvius website lezen we dat de voordelen zijn : automatische meteropname, meer inzicht krijgen in je verbruik en apparaten 'slim' maken door ze te koppelen met je digitale meter. Ook zou het helpen om de klimaatdoelstellingen te behalen.

Maar zouden dit de enige redenen zijn om een digitale meter te verplichten?

We weten dat de meter communiceert met netbeheerder Fluvius om per kwartier de meterstand door te geven.  Maar de meter kan ook communiceren in de omgekeerde richting, dus vanuit Fluvius naar de meter.  De digitale meter kan zo ingesteld worden als budgetmeter, een aparte budgetmeter is dus niet meer nodig.  Fluvius kan op afstand de meter in budgetmodus plaatsen indien dit van toepassing is.  Of als door een fout de meter van het net afgekoppeld is kan deze enkel door Fluvius opnieuw gekoppeld worden. Fluvius kan dus de meter instellen of aanpassen zonder dat u op de hoogte wordt gebracht, of zonder dat iemand langskomt.

In een rapport uit 2021 voorspelde Elia dat er in de toekomst meerdere dagen per jaar een elektriciteitstekort kan zijn. Na het verdwijnen van 6GW capaciteit door de sluiting van onze kerncentrales is dit heel realistisch.  Daarom werd een afschakelplan ontwikkeld om bij een stroomtekort zones af te schakelen. Het nadeel is dat men niet precies kan kiezen wie afgeschakeld wordt, bij een afschakeling komen in een zone zowel burgers als bedrijven zonder stroom te zitten, zonder onderscheid.  De digitale meter vormt hier de oplossing. Nu kan men elke meter individueel op afstand afschakelen indien nodig.  Men kan dus enkel woonhuizen afschakelen, maar bedrijven ongemoeid laten. Ook kan men niet volledig afschakelen, maar enkel het verbruik beperken gedurende bepaalde uren.

En dit zou wel eens de echte reden kunnen zijn waarom de digitale meter er verplicht moet komen.

09/01/2023

Subsidies : vloek of zegen?

Subsidies zijn de manier waarmee de verschillende regeringen de bevolking en industrie wil meekrijgen in het uitvoeren van hun visie. Vooral op het gebied van energie is de wijzer volledig doorgeslagen. Voor het uitvoeren van deze visie worden bevolking of industrie rijkelijk betaald met deze subsidies. Na meer dan 20 jaar energiesubsidies is de put die geslagen is door die subsidies onmetelijk diep. De politieke oplossing bestond erin om de bevolking deze put te laten vullen door het heffen van een groenestroombijdrage op de elektriciteitsfactuur.

Door een subsidiebedrag van meer dan €400/certificaat legde de bevolking massaal zonnepanelen op hun dak. Men heeft ingezien dat dit veel te veel was, en op kortetermijn zijn dan al deze certificaten afgebouwd, maar het kwaad was reeds geschied.

Voor bedrijven zijn deze subsidies echter niet afgebouwd, en worden deze bedrijven dus voor alle zonnepanelen en windturbines, nog steeds masssaal gesubsidieerd. Dit meestal voor een startperiode van 10 jaar. Indien het na 10 jaar zou eindigen, zou dit nog aanvaardbaar zijn, maar helaas heeft de Vlaamse Regering mogelijkheden voorzien om deze subsidieperiode fel uit te breiden. Voor grote windturbines kan men verlengingen bekomen op de vollasturen en de bandingfactor. Voor zonnepanelen en kleinere windturbines is er de call groene stroom. Dit betekent dat men een veelvoud van die 10 jaar subsidies kan verdienen, allemaal te betalen door de bevolking.

Maar daar stopt het niet. Voor bedrijven kan deze subsidie een veelvoud van de marktprijs bedragen. Het gevolg is dat dit ook een negatieve invloed heeft op de prijs van onze elektriciteit.

Maar niet enkel groene stroom krijgt subsidies. Wegens de geplande sluiting van onze kerncentrales (6 GW) is men zich ervan bewust geworden dat er een elektriciteitstekort kan ontstaan. Men heeft dus een een vervangcapaciteit nodig die de stroom van de kerncentrales kan vervangen. Maar door deze stroom ondergeschikt te maken aan groene stroom, is geen enkel bedrijf bereid deze capaciteit beschikbaar te houden tot men deze nodig heeft wanneer de groene stroom ontoereikend is. Om deze reden is het CRM-systeemin het leven geroepen om (bio)gascentrales te kunnen subsidiëren, opnieuw te betalen via de elektriciteitsfactuur. Indien onze kerncentrales zouden blijven bestaan, zou er geen CRM-systeem met subsidies nodig zijn.

Waar deze subsidies toe leiden is de vervalsing van de marktwerking. Hoe kan iemand zonder subsidies concurreren met iemand die wel subsidies krijgt? Dit lukt voor korte tijd, maar dan zal het bedrijf zonder subsidies de markt verlaten.  Ook blijven zo producten die onrendabel zijn op de markt bestaan.  Deze producten moeten hun volledige levensduur gesubsidieerd worden, de kosten van deze subsidies worden op de bevolking afgewenteld. Zo wordt de bevolking verplicht te betalen voor een product die bij normale marktwerking nooit zou kunnen bestaan. Door deze inferieure producten te blijven steunen, worden bedrijven niet gedwongen om betere producten te ontwikkelen.

Persoonlijk ben ik niet tegen subsidies, nieuwe technologie kan perfect gesubsidieerd worden om de ontwikkeling te bevorderen. Eens op de markt mag het product nog korte tijd subsidies ontvangen om een plaats in de markt te veroveren, maar na een paar jaar moet deze subsidie afgebouwd worden, en moet het product op eigen kracht kunnen renderen.

04/01/2023

Wanneer gaat het licht uit?

De regering heeft haar eigen target gemist om de verlenging van de reactoren Doel 4 en Tihange 3 vast te leggen in een definitief contract met Engie. Toen de beslissing binnen de regering in maart 2022 genomen werd voor de verlenging van 2 reactoren, stelde de premier dat deze verlenging voor het eind van het jaar moest vastgelegd zijn. Deze deadline was vorige week zaterdag en … verbazing alom, er is geen deal met Engie.

Dit hoeft niet te verwonderen als je het parcours van deze regering bekijkt.  In 2021 stelde Engie reeds dat voor oktober 2021 tot een verlenging moest beslist worden, omdat men anders te laat was om de nodige kernbrandstof te bestellen.  Oktober 2021 kwam en ging, en er was geen actie van de regering.  In maart 2022, met de plotse stijging van de energieprijzen, en de beslissing van de EU om geen gas meer aan te kopen in Rusland, was er paniek in de regering.  In extremis heeft men Groen/Ecolo kunnen overtuigen om voor de verlenging van de 2 jongste reactoren te kiezen, maar wel slechts voor 10 jaar.

Maar enkel de beslissing is niets waard.  Door de wet op de kernuitstap mag er wettelijk geen kernreactor meer actief zijn na 2025.  Deze wet moet dus aangepast worden om een verlenging mogelijk te maken.  Maar sinds de beslissing is aan deze wet nog niets veranderd.  Engie beroept zich natuurlijk op deze wet om te zeggen dat ze niet kunnen verlengen want de wet verbiedt hen dat, en ze hebben gelijk.

Doordat de brandstof niet in oktober 2021 besteld werd, en de verlenging nog niet definitief vastgelegd is, kunnen de 2 reactoren niet meer in 2025 heropgestart worden. Dit kan nu ten vroegste eind 2026, we zullen het dus meer dan een jaar zonder kernenergie moeten stellen. Maar ook de vervangcapaciteit die moet gevonden worden via het CRM systeem is er nog niet, en het is zeer onzeker of deze er tegen eind 2025 wel zal zijn. Bij meerdere gascentrales die deze capaciteit moeten leveren is er zelfs nog geen vergunning, laat staan dat aan de bouw reeds kan begonnen worden.

Maar dit zijn problemen voor de toekomst. Wat momenteel wel een probleem is, is dat bepaalde media vermoeden dat het eigenlijk de regering zelf is die de deal met Engie in de weg staat. Van de groene minister van Energie is algemeen geweten dat ze geen voorstander is van een verlenging.  In een vorig leven was ze met haar advocatenkantoor Blixt, advocaat-voorvechtster van de Russische gasleverancier Gazprom.  En wat de gasleveranciers boven alles verlangen is dat de kernactiviteit in België definitief tot een einde komt. Dan is er enkel nog gas die in de periodes zonder zon en wind het land van elektriciteit kan voorzien.

Maar ook van de premier wordt vermoed dat hij moedwillig de verlenging van de 2 reactoren saboteert. Ofwel is hij volledig incompetent om deze onderhandelingen de leiden.  Engie van haar kant heeft genoeg munitie om deze regeringsonderhandelaars telkens voor schut te zetten.  Participatie in de centrales, gedeelde kosten voor het hoogradioactief afval, de kosten voor de ontmanteling, eventueel wat lichte chantage, want of het nu kernenergie of gas is, Engie kan van beide walletjes eten, dus is Engie geen vragende partij.

En ondertussen tikt de tijd, hoe langer het duurt voordat een overeenkomst gesloten wordt, hoe langer het zal duren voordat de reactoren opnieuw stroom kunnen leveren na 2025. Onder voorwaarde dat Engie na het stilleggen van de reactoren niet direct begint met de voorbereidingen van de ontmanteling zoals vorig jaar bij Doel 3 gebeurd is.

Want dan zou er van uitstel wel eens afstel kunnen komen, zodat alle reactoren definitef gesloten blijven. Maar dat is waarschijnlijk precies de reden waarom de onderhandelingen niet vlotten.  Het zonder gezichtsverlies te lijden, toch alle kernenergie in dit land onmogelijk maken, dat is zowel de droom van Vivaldi als van Engie.

En daardoor wordt de kans zeer groot dat het licht zal uitgaan, misschien zelfs vroeger dan 2025.

28/12/2022

Hoe problematisch is kernafval?

In maart werd door de regering beslist om 2 kernreactoren 10 jaar langer open te houden, en komen tegenstanders van kernenergie opnieuw aandraven met allerhande problemen die deze verlenging zal veroorzaken.  Zo worden steevast vernoemd: een kernramp, een doelwit voor een terroristische aanval, het aanmaken van kernwapens en natuurlijk het hoofdprobleem : kernafval.

Een kernramp zoals Chernobyl of Fukushima is in ons land onmogelijk. De reactor in Chernobyl was op zich reeds onveilig, de operatoren waren slecht opgeleid, en er was geen veiligheidscultuur.  Geen enkele van deze eigenschappen is op onze reactoren van toepassing.  Ook is een zware zeebeving met een tsunami tot gevolg in onze contreien onmogelijk.  Het is ook onwaarschijnlijk dat terroristen onze kerncentrales als doelwit zullen kiezen. De bewaking is te zwaar en er zijn honderden makkelijkere doelen die veel slachtoffers kunnen maken, zoals bij de aanslag van 9/11 gebleken is. 

Wat het aanmaken van kernwapens betreft moet men reeds goed gek zijn om uit gebruikte brandstof een wapen te maken. Het is niet enkel zeer moeilijk, maar de hoge straling zal de maker van het wapen zo goed als zeker fataal worden.

De term kernafval is op zich al verkeerd. Men kan beter spreken vangebruikte brandstof want wat uit de reactor komt is zeker geen afval.  Na 3 jaar in de reactor is meer dan 90% ongebruikt gebleven.  Nieuwe brandstof bestaat uit 3-5% uranium-235 (U235),de rest is uranium-238 (U238), een andere isotoop van uranium. Na 3 jaar werking blijft ongeveer 0,7% U235 over, en een kleine hoeveelheid U238 werd omgezet in plutonium (Pu239).  Daarnaast zijn er nog de splitsingsproducten zoals strontium (Sr) en cesium (Cs). Het verloop over 3 jaar is hier te bekijken.

Uranium is het zwaarste natuurlijke element op aarde en weegt 65% zwaarder dan lood. In elke reactor zit ongeveer 150 ton brandstof. De uranium pellets wegens samen een goede 100 ton, de rest zijn de metalen behuizingen die de pellets bevatten.  Na het verwijderen van de brandstof uit de reactor wordt deze ter plaatse voor een tiental jaar afgekoeld in een reusachtig bad. Het water absorbeert elke straling die tijdens de afkoelingsperiode vrij zou komen. Na deze afkoelingsperiode zijn er verschillende mogelijkheden om de brandstof verder te behandelen.

Een eerste mogelijkheid is de heropwerking waarbij het uranium en hetplutonium van de splitsingsproducten gescheiden worden. Dit werd vanaf de jaren '70 gedaan met gebruikte brandstof uit Doel enTihange. De gebruikte brandstof werd vervoerd naar La Hague in Frankrijk. Daar werd het uranium en het plutonium verwijderd en terug gestuurd naar België.  Bij Belgonucleaire te Dessel werd dit aangevuld met nieuwe U235 om MOX-brandstof te maken. De MOX-brandstof werd opnieuw gebruikt in onze reactoren. Het enige afvalproduct was een kleine hoeveelheid spitsingsproducten die verglaasd werd.

Dit ging goed tot de ministerraad dit in 1998 verbood. Dit om de opslag van gebruikte brandstof te kunnen onderzoeken. Sinsdien moet alle gebruikte brandstof opgeslagen worden zonder verdere verwerking.  Bepaalde partijen klagen nu aan dat te veel hoogradioactief afval uit de reactoren komt die voor lange tijd moet opgeslagen worden, en een risico voor het milieu betekent. Onder druk van enkele partijen wordt de heropwerking nog steeds verboden.

Het grootste deel van de gebruikte brandstof is U238. Thermische reactoren met vertraagde neutronen, zoals onze drukwaterreactoren,zijn niet efficient om U238 te splitsen, maar zijn ideaal voor gebruik met U235.  In een snelle reactor worden de neutronen veel minder afgeremd t.o.v.een thermische reactor. U238 is veel ontvankelijker voor snelle neutronen, dan voor thermische neutronen.  Een groot deel van de 4egeneratie reactoren zijn snelle reactoren. Bij de productie van nucleaire brandstof blijven enorme hoeveelheden U238 over. Met deze reactoren kan het resterende deel van de U238 als brandstof gebruikt worden. Dit betekent dat hier nog voor duizenden jaren nucleaire brandstof beschikbaar is zonder dat ontginning nodig is.  Verschillende types van SMR-reactoren die momenteel in ontwikkeling zijn maken ook gebruik van snelle neutronen. Daar de Belgische regering de toezegging gedaan heeft om onderzoek naar SMR's te steunen voor de toekomst, kan de voorraad aan gebruikte brandstof hiervoor gebruikt worden.

In het SCK/CEN te Mol wil men met het MYRRHA project op een andere manier het probleem van het 'kernafval' oplossen. Door transmutatie, dus door het bombarderen van elementen met neutronen, worden elementen gesplitst in elementen met een kortere vervaltijd. Dit is een gestuurde kernreactor want de reactor bevat te weinig brandstof om een kettingreactie spontaan te onderhouden. Bij gebruikte kernbrandstof duurt het ongeveer 300.000 jaar tot een achtergrondstralingsniveau bereikt wordt. Na opwerking, dus door het verwijderen van het plutonium vermindert dit tot 10.000 jaar. Na transmutatie wordt dituiteindelijk 300 jaar. 300 jaar zou geen probleem mogen zijn voor ondergrondse opslag.

De ondergrondse, geologische opslag is dan de laatste schakel voor de definitieve berging van hoogradioactief materiaal. Er wordt reeds tientallen jaren onderzoek gedaan naar een goede lokatie voor deze opslagplaats. De beste optie zou zich bevinden in de Boomse kleilagen in de kempen.

Maar een definitieve beslissing over de uiteindelijke lokatie wordt door de opeenvolgende regeringen steeds uitgesteld.

Een absolute voorwaarde om deze verschillende technologieën toe te passen is de garantie van de veiligheid voor de inwoners van het land, dus dat geen straling vrijkomt die een gevaar inhoudt voor de bevolking. NIRAS is de nationale instantie die toeziet op de veiligeopslag van radioactieve stoffen en het FANC waakt erover dat de bevolking, de werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar van ioniserende straling beschermd worden.

We mogen stellen dat voor de gebruikte brandstof technologische oplossingen bestaan met minimale impact op het milieu, maar dat deze door de politiek en groene drukkingsgroepen ontkend en misbruikt worden om kernenergie in een slecht daglicht te plaatsen, dit zowel op Belgisch als op Europees niveau.

De CO₂ belasting

Europa heeft beslist om onze CO₂ uitstoot te belasten. Zogezegd om klimaatneutraliteit in 2050 te bereiken. Deze CO₂-taks was reeds van toepassing voor bepaalde bedrijfssectoren, maar zal nu ook van toepassing worden op de bevolking. Men heeft eerst van CO₂ een 'asset', een verhandelbaar goed gemaakt die in de nabije toekomst zal belast worden. Vorig jaar was de prijs van een ton CO₂ ongeveer €30, momenteel kost een ton CO₂ in de EU reeds €86 en zal in de toekomst nog duurder worden. Het verbruik van benzine, diesel, of aardgas die CO₂-uitstoot veroorzaakt zal aan dit tarief belast worden.

Maar hoeveel zal die belasting dan wel bedragen?  Laten we dit aan de hand van een voorbeeld eens berekenen. Volgens info van organisaties zoals het IPCC en de IEA stoot aardgas ongeveer 420g CO₂/kWh uit.  Als een gezin een jaarlijks gasverbruik van 20.000 kWh heeft, dan staat dit gelijk aan een uitstoot van 8,4 ton CO₂. Aan de huidige prijs van €86/ton CO₂ betekent dit een kost van €720 extra te betalen bij de gasafrekening. Naarmate de CO₂-prijs stijgt, zal deze rekening natuurlijk ook stijgen. Zo wil men de bevolking verplichten om af te stappen van het gebruik van gas, en over te schakelen naar elektrische verwarming of een warmtepomp.  Wat men natuurlijk niet vertelt is dat het grootste deel van de elektriciteit in ons land in de toekomst door gascentrales zal geproduceerd worden, waar deze CO₂-taks ook van toepassing zal zijn.

Hetzelfde zal gelden voor auto's met verbrandingsmotor. De uitstoot die benzine of diesel veroorzaken zal eveneens aan deze taks onderworpen worden. Zo hoopt de EU de bevolking te overtuigen om mee te stappen in het plan 'Fit for 55' en zo de EU uitstoot van CO₂ met 55% te verminderen tegen het jaar 2035. Het ligt echter in de lijn van de verwachting dat deze CO₂-taks in de toekomst ook op andere zaken zal toegepast worden. Alle producten die we gebruiken, worden geproduceerd met energie die in meerdere of mindere mate CO₂ uitstoten.

Wat zal het effect op de wereld zijn indien de EU erin slaagt zijn uitstoot met 55% te verminderen? De globale jaarlijkse uitstoot (door de natuur en door de mens) bedraagt 750Gt. Het aandeel door de mens veroorzaakt is ongeveer 4%. Van deze 4% stoot de EU-28 net geen 10% uit. Als we in de EU de uitstoot 55% verminderen, dan stoten we 0,22% van de totale uitstoot uit, dus verwaarloosbaar klein. De uitstoot van groeilanden zoals China en Indië groeit elk jaar meer dan dat wij in de EU besparen.  De uitstoot zal dus in de komende jaren nog aanzienlijk stijgen.

En hiervoor wordt onze volledige industrie en maatschappij kapot belast, en wordt een groot deel van de bevolking in de armoede gestort.

 ARTIKEL :  Batterijparken moeten duurzame stroom zo duur mogelijk verkopen

 ARTIKEL :  De lusten voor Elia en de gemeenten, de lasten voor de West-Vlamingen

22/12/2022

Onze energiekeuze.

Steeds meer worden we in een keurslijf gedrongen wat betreft onze keuzes welke energie we ter beschikking hebben. Dit keurslijf wordt ons vooral opgelegd door politieke beslissingen van de verschillende regeringen. Vooral de EU met haar 'Green Deal' beperkt onze vrije keuze. Benzine, diesel, stookolie en aardgas behoren volgens deze EU tot te vermijden energievormen, dit volgens hun plan om in 2050 klimaatneutraal te worden. Alsof wat in de EU beslist wordt ook maar enig effect op de globale CO₂ uitstoot zou hebben. Het enige gevolg van deze EU beslissingen is dat al onze energievormen onnoemelijk duur worden en dus voor steeds meer mensen onbetaalbaar zijn.

Zo het recente voorbeeld van de elektriciteit. Volgens de regeringen en de media is dit vooral een gevolg van de oorlog in Oekraïne. Die oorlog heeft slechts een minimale invloed gehad op de elektriciteitsprijs. Het is vooral de werking van de Europese elektriciteitsmarkt en de recente beslissingen op Europees niveau die onze elektriciteit zo duur gemaakt hebben.

De Europese elektriciteitsmarkt waar ons land deel van uitmaakt werkt volgens het principe van 'Pay as Cleared'. Dit betekent dat de elektriciteitsprijs bepaald wordt door de laatste ( en dus duurste) energievorm die aan de elektriciteitsvraag voldoet. Nemen we als voorbeeld een vraag van 10GW op het elektriciteitsnet. Onze nucleaire installaties (40€/MWh) leveren 5GW, Hernieuwbaar (zon,wind en biomassa – 60€/MWh) leveren 3 GW, en gas ( 100€/MWh) levert de laatste 2 GW. Volgens het 'pay as cleared' principe krijgen alle producenten nu dezelfde prijs voor hun elektriciteit, nl. deze duurste, dus gas = 100€/MWh. Dit systeem was redelijk werkbaar zolang de gasprijs normaal was.

Maar door de beslissing van de EU om geen Russisch gas meer te gebruiken, werd het aanbod kleiner waardoor bij gelijke vraag, de prijs de hoogte inschoot. Pieken tot 350€/MWh waren niet ongewoon. Door deze onvoorspelbare prijsschommelingen beslisten elektriciteitsleveranciers om geen vaste contracten meer te gebruiken en enkel nog variabele contracten aan te bieden. Indien men het systeem van 'Pay as Bid' zou gebruiken zou de elektriciteitsprijs niet meer bepaald worden door de gasprijs. Elke producent krijgt de prijs die hij geboden heeft. Met dit systeem zou het probleem van de overwinsten ook direct van de baan zijn.  De EU commissie weigert echter dit systeem toe te passen en kiest ervoor om voor meer hernieuwbare stroom te pleiten.